Một bài viết của Kirsten Nelson
Mở đầu: Ứng dụng kỹ thuật analog khơi nguồn cảm hứng
Mỗi sáng, trước khi bắt đầu tập yoga, tôi lại thắp một thiết bị giải trí analog cổ điển gọi là candle carousel (vòng quay nến). Nếu bạn là người yêu thích hygge (lối sống ấm cúng, giản dị của Bắc Âu), hẳn bạn đã từng thấy những món đồ nhỏ xinh kỳ diệu này. Về cơ bản, đó là một chiếc nến tealight đặt trong giá đỡ, trên có một thanh kim loại mảnh giữ cân bằng một cánh quạt kim loại ngay phía trên ngọn lửa. Quanh viền cánh quạt tròn thường treo các hình trang trí nhỏ mang chủ đề ấm áp — của tôi là những chú nai sừng tấm, rất đậm chất rừng núi.
Khi nến cháy, nhờ nguyên lý nhiệt động học, cánh quạt bắt đầu xoay. Và thế là bạn có một dạng zoetrope ngược, với những bóng đổ và phản chiếu từ các hình treo xoay tròn trên tường và bề mặt xung quanh. Hiệu ứng của thiết bị chiếu sáng analog này vừa nhẹ nhàng vừa cuốn hút. Nó không đòi hỏi bạn phải tập trung hoàn toàn, nhưng ánh sáng chập chờn của ngọn nến đáp ứng nhu cầu thị giác ngày càng cao của chúng ta bằng những dao động tinh tế về tốc độ và độ mờ sáng. Nó đơn giản mà truyền cảm hứng, như thể thắp sáng những ý tưởng mới cho bất cứ ai làm việc với video, ánh sáng và âm thanh.
Ngắm nhìn chuyển động liên tục thay đổi ấy, gần đây tôi chợt nhận ra sự kỳ diệu của “bóng đổ” này gắn liền với một xu hướng mới đang xuất hiện trong lĩnh vực thiết kế trải nghiệm nghe nhìn. Ngày càng nhiều yếu tố kinetic (động học) xuất hiện — không chỉ trong nội dung, mà cả trong hình dạng, biến dạng của màn hình, hệ thống âm thanh và chiếu sáng. Chúng ta dường như không còn muốn chỉ nhìn vào những màn hình phẳng và chiếu hình tĩnh nữa. Chúng ta muốn sự chuyển động, sự biến đổi hình dạng, chiều sâu và đa lớp. Chúng ta muốn sự xúc giác, sự đa tầng, sự ấm áp kỳ diệu của những biến hóa tưởng như phép màu.
Vậy nên, hãy thử hình dung một trải nghiệm động cơ bản với ánh nến, rồi cùng bàn xem làm thế nào để tạo lại sự kỳ thú và huyền ảo đó bằng các công nghệ số hiện đại (và thêm chút thủ thuật analog để tăng tính xúc giác).
Workshop Công nghệ Sáng tạo
Để tìm hiểu sâu hơn về sự biến dạng, thay đổi của màn hình và xu hướng đa chiều mới này trong video và chiếu sáng, tôi đã trò chuyện với hai nhà sáng tạo luôn đi đầu trong việc tái định nghĩa hiển thị và ánh sáng: Shelly Sabel và Matthew Ward. Họ hiện làm việc tại Fuse Technical Group, nhưng bạn có thể biết họ từ những thành tựu trước đây tại WorldStage và các công ty công nghệ nền tảng khác như Element Labs (nơi khai sinh VersaTUBE — loại đèn LED từng xuất hiện trong video của Coldplay và từ đó trở thành “ngôi sao” của giới thiết kế sân khấu và các agency sáng tạo).
Sabel và Ward luôn thử nghiệm ở ranh giới của cái khả thi, tạo ra những trải nghiệm khó quên khiến khán giả phải thốt lên “làm thế nào mà họ làm được vậy?” trong các buổi lưu diễn, hòa nhạc, sân khấu, bảo tàng, giải trí theo chủ đề hay sự kiện. Và như bạn cũng thấy, khách hàng thường đến với mong muốn có được “thứ giống y hệt” họ đã thấy trên mạng xã hội hay tại một show nào đó. Đó chính là lúc mà những công ty thiết kế trải nghiệm và công nghệ sáng tạo như Fuse Technical Group phát huy thế mạnh: họ xây dựng thực hành dựa trên nguyên tắc “bẻ gãy” công nghệ một cách thông minh để tìm ra công năng mới.
Sabel giải thích:
“Cốt lõi của nhiều nhà công nghệ sáng tạo là tháo tung một thiết bị ra, rồi tìm cách lắp ghép lại theo cách khác. Bạn không nhất thiết tạo ra sản phẩm mới hoàn toàn, mà là tái kết hợp nó. Giống như chơi kit-bashing vậy.”
Ward bổ sung (cả hai thường xuyên nối ý nhau trong các cuộc trò chuyện):
“Có một sự hấp dẫn đặc biệt với những công nghệ chưa hoàn chỉnh, nơi nhà thiết kế có thể trực tiếp can thiệp, thêm thắt để tạo nên một màn trình diễn trọn vẹn.”
Sabel tiếp tục:
“Điều đó còn là tìm ra những cách kết hợp mới từ những gì đã tồn tại — về cơ bản là xếp chồng các lớp công nghệ lại với nhau.”
Với cả hai, sự “xếp lớp” này đã bắt đầu từ thời đại học, khi họ tham gia các dự án ánh sáng, sân khấu và công nghệ giải trí.
Sabel nhớ lại:
“Điều tôi thích nhất khi làm thiết kế là gom tất cả thiết bị cũ mà chẳng ai dùng, rồi chất chúng thành đống ý tưởng khổng lồ. Thời đại học, tôi lấy hết các dải R40 mà chẳng ai buồn động tới, dựng thành cả bức tường — sau này tôi mới nhận ra đó là khởi đầu cho việc làm việc với pixel. Tôi không mê thiết bị vì bản thân chúng, mà vì cách dùng sản phẩm cũ theo cách mới để kể chuyện.”
Chính sự tái kết hợp và mở rộng này đã đưa Sabel và Ward đến nhận thức rằng video thực chất là ánh sáng. Khi bạn nhìn nhận nó vượt khỏi phần cứng hiển thị, pixel có thể lay động cảm xúc con người — và ngày nay, thậm chí chúng còn làm chuyển động màn hình, khi video và ánh sáng hòa làm một theo cách mới mẻ.
Theo một nghĩa nào đó, đây chính là điều mà ngành AV từ xưa đã hướng đến: thử thách giới hạn của công nghệ, rồi tái cấu hình để tạo ra kết quả tốt hơn, đồng thời không quên rằng nguồn gốc của tất cả bắt đầu từ ánh nến và bóng đổ.
Vậy thì, những “bóng đổ mới” nào đang chờ chúng ta?
Kinetics! – Chuyển động!
Hãy nhìn lại quá khứ một chút: bảng quảng cáo khổng lồ của Coca-Cola ở Quảng trường Thời Đại đã có yếu tố động học từ nhiều thập kỷ trước. Biển quảng cáo liên tục thay đổi này đã trở thành biểu tượng cho tiềm năng của những màn hình có thể xoay, di chuyển bằng động cơ hay gắn trên cánh tay robot.
Ngày nay, ta còn thấy sự trở lại hoài niệm với các dạng hiển thị động analog như flip-dots, split-flaps, hay hệ thống chiếu sáng di động bằng tời (lighting winch) — những yếu tố làm cho tour diễn của Childish Gambino trở nên đặc biệt gợi cảm.
Tại sao ta thích chúng? Bởi vì chúng chuyển động.
Ward giải thích:
“Chúng ta muốn những thứ tương tác với không gian mình đang ở, bởi chúng ta vốn nhìn điện thoại, TV suốt ngày — tất cả đều tĩnh lặng. Chính vì vậy, các màn hình biết chuyển động hay hệ thống trình chiếu di chuyển trong không gian mới tạo sự hấp dẫn.”
Haptics! – Xúc giác!
Sabel nói:
“Một thứ nữa mà chúng tôi luôn muốn khám phá nhưng chưa khai thác nhiều là haptics. Haptics thực sự hấp dẫn, bởi ta có thể thêm phản hồi không chỉ ở mức nghe hoặc nhìn. Bổ sung lớp xúc giác mở ra một tầng gắn kết mới trong storytelling.”
Thêm vào đó, công nghệ haptics đeo được như Music Not Impossible còn giúp mở rộng trải nghiệm hòa nhạc cho cả khán giả điếc hoặc khiếm thính. Đây là lĩnh vực đáng khai thác thêm, bởi các yếu tố đa giác quan có thể kết nối với nhiều đối tượng hơn.
Mixed Reality! – Thực tế hỗn hợp!
Chúng ta chưa thật sự có hologram (ngoài kỹ thuật Pepper’s Ghost), nhưng ta có thể nói về thực tế hỗn hợp (MR), LED volumes, và việc tạo ra những lớp video bán trong suốt, trong suốt đặt ngay trong không gian vật lý. Công nghệ LED lưới, LED dẻo, OLED trong suốt đang bổ sung chiều sâu và đa tầng cho môi trường.
Ward lưu ý:
“Giờ đây, ai cũng có cùng những nguyên liệu LED, nên điều tự nhiên là ta quay lại với những thứ cũ mà hiệu quả, như Pepper’s Ghost. Nhưng điều đó sẽ tiến hóa khi ta tiếp tục thử nghiệm với playback video, cảm biến, tracking và card đồ họa mạnh hơn.”
Sabel bổ sung:
“Chúng ta đã nói nhiều về phần cứng, nhưng hiện nay những thứ thực sự đẩy ta tiến lên lại liên quan đến phần mềm. Khái niệm thực tế hỗn hợp (MR) và tăng cường (AR) chính là bước tiếp theo.”
Ward đồng tình: “AR vẫn còn ở giai đoạn đầu. Và chính những khoảnh khắc sơ khai này mới thú vị. Video Coldplay kia ra đời khi LED sáng tạo mới bắt đầu phổ biến. Nếu bạn muốn gắn bó với công nghệ, bây giờ chính là thời điểm. Hãy làm trước khi nó trưởng thành, bởi người ta sẽ nhớ đến những dấu ấn đầu tiên khi công nghệ còn chưa ổn định.”
Audio! – Âm thanh!
Đừng quên yếu tố nền tảng là âm thanh. Nó rõ ràng có khả năng bổ sung chiều sâu và không gian cho trải nghiệm nghe nhìn và tương tác.
Sabel nói:
“Điều khiến tôi phấn khích nhất là khi âm thanh được xem trọng ngang bằng hình ảnh trong thiết kế trải nghiệm. Bởi bạn có thể cảm nhận nó. Âm thanh ba chiều thật sự hấp dẫn.”
Ward bổ sung:
“Khi thiết kế cho không gian vật lý, chúng tôi nhận ra tầm quan trọng của âm thanh — nó tạo nên ‘chiếc vỏ bọc’ cho toàn bộ trải nghiệm. Một khi cảm giác thính giác đã trọn vẹn, bạn có thể tập trung hoàn toàn vào những gì trước mắt. Còn nếu không, khán giả sẽ bị xao nhãng. Nếu bạn muốn giữ họ trong khoảnh khắc, thì không thể chỉ là video, cũng không thể chỉ là ánh sáng. Bạn cần một yếu tố giúp họ biết rằng họ đang trong một cảnh kịch, một môi trường. Âm thanh phải đúng. Nếu âm thanh sai, toàn bộ ảo ảnh sẽ sụp đổ.”
Bài viết cho thấy sự tiến hóa của công nghệ sáng tạo: từ ánh nến và bóng đổ đơn giản, đến kit-bashing công nghệ, tái sử dụng analog, rồi mở rộng ra các trải nghiệm đa giác quan với kinetics, haptics, MR và audio. Công nghệ không chỉ là công cụ, mà là nghi lễ, là phép màu mới mẻ tạo nên kết nối cảm xúc trong không gian hiện đại.
Công nghệ, khi được kết hợp với cảm xúc và sự sáng tạo, không còn chỉ là công cụ — nó trở thành “nghi thức” gắn kết con người với nhau, mở ra những khoảnh khắc đáng nhớ và ý nghĩa. Mỗi chuyển động, mỗi tương tác đều có thể biến thành nhịp cầu kết nối, giúp chúng ta cảm nhận sâu hơn về chính mình và về thế giới xung quanh.
Đó cũng là hành trình mà gumi Solutions đang theo đuổi. Chúng tôi tin rằng, phía sau mỗi ý tưởng công nghệ là một cơ hội để kể một câu chuyện, để thắp lên cảm xúc và để kết nối con người. Từ những dự án quản trị phức tạp trong doanh nghiệp, cho đến các sự kiện sáng tạo đầy trải nghiệm, gumi Solutions luôn đồng hành như một người bạn tin cậy, biến công nghệ thành sức mạnh nuôi dưỡng sự sáng tạo và gắn kết cộng đồng.
gumi Solutions – Công ty cung cấp dịch vụ phát triển phần mềm chất lượng Nhật Bản
gumi Solutions là công ty phát triển phần mềm có hơn 10 năm kinh nghiệm làm việc với các doanh nghiệp Nhật Bản, Mỹ, Úc, Việt Nam,… Với sự phát triển không ngừng trên nhiều lĩnh vực nói chung và CNTT nói riêng tại Việt Nam, gumi Solutions tuân thủ các quy trình nghiêm ngặt và chất lượng ISO tiêu chuẩn, cam kết cung cấp dịch vụ chuyên nghiệp, chất lượng được phục vụ bởi đội ngũ nhân viên giàu kinh nghiệm và nhiệt tình.
Hãy liên hệ ngay với gumi để thiết kế phần mềm lý tưởng nhất cho doanh nghiệp của bạn ngay hôm nay.
Thông tin liên lạc:
Fanpage: https://www.facebook.com/gumisolutions
Email: contact@gumisolutions.com
Hotline: 028 3620 6782
Địa chỉ: 290/26 Nam Kỳ Khởi Nghĩa, Phường Võ Thị Sáu, Quận 3, TP.HCM
